Het Songfestival 2024 in Malmö is er een om nooit te vergeten. Niet vanwege de inwisselbare liedjes, maar omdat onze Joost Klein niet mee mocht doen in de finale.
Joost, de zanger van een lied over open grenzen in ons werelddeel, werd gediskwalificeerd vanwege grensoverschrijdend gedrag.
Hoe zou de Nederlandse rechter over zo’n zaak denken als Joost werknemer was en de European Broadcoast Union (EBU) de werkgever?
Ik ontleen aan de media de volgende gegevens.
- Joost zingt ‘Europapa’ tijdens de tweede halve finale. Hij sluit het lied af met een boodschap voor zijn vroeg overleden ouders.
- Joost wordt na zijn optreden gefilmd door een cameravrouw, terwijl afgesproken was dat dit niet zou gebeuren.
- Joost vraagt de cameravrouw te stoppen. Als ze dat niet doet maakt hij een dreigende beweging in haar richting.
De eerste vraag is of het gedrag van Joost evident grensoverschrijdend is. In dat geval is maar een sanctie mogelijk. Joost heeft de cameravrouw niet fysiek mishandeld dus denk ik dat er ruimte is voor discussie.
De tweede vraag is of het door de EBU gestelde zero tolerance beleid schriftelijk is vastgelegd en het voor het festival aan de deelnemers en de omroepen is gemeld. Daar ga ik vanuit.
De derde vraag is wat er precies kan worden bewezen en door wie. Er zullen beelden met geluid zijn en getuigenverklaringen.
De vierde vraag is of het bewijs ‘past’ in de regels van de EBU. De Nederlandse rechter vindt dat er sprake is van grensoverschrijdend gedrag als het 'slachtoffer' dat zo beleeft. Of en tot welke sanctie dat leidt, is een andere vraag.
De vijfde vraag is wat de EBU in eerdere vergelijkbare gevallen heeft gedaan. Met name is daarbij aan de orde of de EBU Joost al dan niet had moeten waarschuwen dat het maken van een dreigende beweging in de richting van een cameravrouw tot uitsluiting zou leiden. Dat is een kwestie van interpretatie en pleidooi.
De zesde vraag is wat de persoonlijke omstandigheden van Joost zijn. Hoe hij zich eerder heeft gedragen. Wat zijn belang is om te kunnen blijven meedoen. En ook: wat zijn intentie was bij het hem verweten gedrag.
De kantonrechter Utrecht oordeelde op 27 maart 2024 dat het ontslag op staande voet van een trainer die had verwezen naar de Tweede Wereldoorlog om het gevaar van het gebruik van F-gassen te benadrukken te zwaar was en dus niet doorging. De rechter volgde de verklaring van de trainer dat hij zijn cursisten juist wilde beschermen en niet bewust had willen shockeren.
Jochem Myjer schreef op Facebook dat je na een optreden voor miljoenen mensen nog vol adrenaline zit en dat Joost daardoor en vanwege de pijn van het gemis van zijn ouders mogelijk wat al te fel op de cameravrouw had gereageerd. Hoe bewust was zijn gedrag dus of moet je zero tolerance altijd letterlijk nemen?
AVROTROS vond de uitsluiting in ieder geval disproportioneel en ik denk dat de kantonrechter Utrecht dat op basis van de feiten uit de media ook zo zou hebben gevonden.
Wat ik jammer vind is dat deze zaak alleen maar verliezers kent. Waaronder niet in de laatste plaats Joost én de cameravrouw.
Hoe anders had het kunnen zijn als de EBU had gekozen voor mediation, desnoods met een zekere lichte dwang om partijen aan tafel te krijgen. Ik las namelijk ergens dat de cameravrouw niet wilde praten, maar ik denk dat je dat wel van haar had mogen verlangen, omdat zij immers iets had gedaan wat niet was afgesproken.
Hoe mooi zou het zijn geweest als Joost en de cameravrouw onder de deskundige leiding van een mediator hadden kunnen uitspreken wat hun wederzijdse gevoelens en behoeften waren?
Zo kan ik me voorstellen dat de cameravrouw was geschrokken en dat zij behoefte had aan veiligheid en dat ze van Joost verlangde dat hij dat gevoel en die behoefte zou erkennen. En zo kan ik me ook voorstellen dat Joost verdrietig was omdat hij zijn ouders miste en dat hij behoefte had aan respect van de cameravrouw om die emoties alleen te ervaren.
Mijn ervaring als mediator leert dat als partijen die gevoelens en behoeften eenmaal over en weer kunnen uitspreken en de ander daar echt naar luistert de oplossing van het probleem vaak een peulenschil is.
En wat zou het een voorbeeld voor vrede in de hele wereld zijn geweest als de cameravrouw en Joost de manier waarop zij samen hun conflict hadden opgelost op televisie hadden gedeeld. Wat echter nu rest is onbegrip en verontwaardiging.
We houden in Nederland van Joost, waaronder ik, al is dat waarschijnlijk voor een deel chauvinisme.
Wij Nederlanders blijven de muziek van Joost draaien, ook al heeft hij zich mogelijk aan grensoverschrijdend gedrag schuldig gemaakt.
Gewetensvraag: zouden we dan niet ook de muziek moeten blijven draaien van andere ‘verdachten’ of zelfs ‘daders’ van grensoverschrijdend gedrag, als die hun terechte straf hebben ondergaan?
#watisjouwhart?
